Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây hồ tiêu

Review đánh giá phân bón Bosix Pro1 & Bosix Pro6 – Lựa chọn phù hợp cho mọi cây trồng
Bosix gặp mặt bác Nguyễn Lân Hùng – Người bạn đồng hành của nhà nông
Review phân bón lá Bosix Pro3 & Bosix Pro4 – Nguồn dinh dưỡng của các loại cây trồng
Tổng hợp các kiến thức liên quan đến thuốc sâu chi tiết nhất
Review phân bón gốc Bosix Pro5 & Bosix Pro2 – Giải pháp tăng năng suất vượt trội

Cây hồ tiêu (Piper nigrum L.) là một loại cây gia vị có giá trị kinh tế cao, được trồng rộng rãi ở Việt Nam, đặc biệt tập trung ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Cây tiêu có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới, do đó khí hậu và thời tiết của Việt Nam là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây.

Tuy nhiên, việc tăng nhanh diện tích trồng và chăm sóc cây hồ tiêu đã dẫn đến một số vấn đề như sự ổn định của vườn cây không cao, dễ bị sâu bệnh, năng suất không ổn định. Nguyên nhân chính là do quá trình canh tác và bón phân đã làm pH đất giảm mạnh, dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng, giảm hiệu quả sử dụng phân bón và tăng khả năng gây độc cho cây.

Để đảm bảo canh tác bền vững, các chuyên gia khuyến cáo sử dụng các giải pháp như: Chất điều hòa pH đất; Dinh dưỡng Tiêu 1; Dinh dưỡng Tiêu 2. Các giải pháp này giúp cải thiện pH đất, phục hồi độ phì nhiêu, cung cấp đầy đủ và cân bằng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây tiêu, tạo điều kiện tối ưu cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cây.

I. Trồng và chăm sóc cây hồ tiêu

1. Chăm sóc cho cây hồ tiêu trong giai đoạn kiến thiết cơ bản

Chăm sóc cây tiêu trong giai đoạn kiến thiết cơ bản là rất quan trọng, vì đây là nền tảng để tạo cơ sở cho việc thâm canh, kéo dài chu kỳ kinh doanh và đảm bảo canh tác bền vững.

Trong giai đoạn này, việc lựa chọn đất trồng phù hợp là rất cần thiết. Cây tiêu có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng điều quan trọng là đất phải có khả năng thoát nước tốt, không bị ngập úng khi mưa và có mực nước ngầm sâu. Đất cũng cần có hàm lượng mùn cao, tơi xốp, thành phần cơ giới từ nhẹ đến trung bình, và có độ pH từ 6,0-6,5. Để đảm bảo điều kiện này, việc sử dụng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ và chất điều hòa pH đất là rất cần thiết.

Việc chăm sóc tốt cây tiêu trong giai đoạn kiến thiết cơ bản sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc thâm canh và kéo dài chu kỳ kinh doanh, đồng thời góp phần đảm bảo tính bền vững trong canh tác.

1.1. Làm đất, đào hố và thiết kế lô trồng

Việc chuẩn bị đất trước khi trồng là rất quan trọng:

Làm đất: Đất cần được cày bừa kỹ và xử lý mầm bệnh trước khi trồng. Với đất chua, cần phải khử chua bằng chất điều hòa pH đất, với lượng khoảng 1,5-2,0 tấn/ha. Khi trồng mới trên vườn tiêu cũ, cần cày bừa, dọn sạch rễ cây và tàn dư thực vật trong đất, sau đó luân canh với cây họ đậu hoặc các cây ngắn ngày khác ít nhất 1-2 năm trước khi trồng mới.
Đào hố: Kích thước hố đào khác nhau tùy theo cách trồng. Nếu trồng đơn, hố đào kích thước 30x40x40cm; nếu trồng đôi, hố đào kích thước 40x60x40cm. Khoảng cách giữa các hố từ 2,0-2,5m x 2,5m (tương ứng mật độ từ 1600-2000 trụ/ha). Mỗi hố bón 7-10kg phân chuồng hoai mục kết hợp 0,4-0,6 kg phân bón Tiêu 1 và 0,3-0,5 kg phân lân PA.
Thiết kế lô trồng: Khoảng 10-15m giữa hai hàng trụ tiêu đào một rãnh thoát nước vuông góc với hướng dốc chính, sâu 15-20cm, rộng 20cm. Dọc theo hướng dốc chính giữa hai hàng trụ tiêu, khoảng 30-40m đào một mương sâu 30-40cm, rộng 40cm, mương vuông góc với rãnh thoát nước.

1.2. Đặt hom và trồng dặm

Việc đặt hom và trồng dặm cây tiêu cũng rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển tốt của vườn tiêu.

Đặt hom tiêu:

Khi đặt hom tiêu vào hố, cần chú ý xé bỏ bầu PE, tránh làm vỡ bầu.
Đặt hom vào hố trồng, sau đó lấp đất và lèn chặt gốc.
Hom tiêu cần được đặt nghiêng 30-45° hướng về phía trụ tiêu.

Trồng dặm và buộc dây:

Sau khi trồng 7-10 ngày, thường xuyên kiểm tra vườn và khi phát hiện có cây chết cần tiến hành trồng dặm ngay.
Các cây trồng dặm cần được chăm sóc kỹ để đảm bảo sự phát triển.
Khi dây tiêu phát triển vươn tới trụ, nên dùng các loại dây mềm (dây nylon) để buộc dây tiêu vào cây trụ, buộc vào vị trí gần đốt của dây tiêu để rễ cây dễ dàng bám vào trụ.
Sau khi rễ đã bám chặt vào trụ, cần cắt bỏ dây buộc.

1.3. Cắt tỉa tạo hình

Việc cắt tỉa tạo hình rất quan trọng để trồng và chăm sóc cây hồ tiêu duy trì sự phát triển tốt của nhà vườn.

Đối với tiêu trồng bằng dây thân:

Sau 1 năm trồng, cắt tạo hình cho tiêu bằng cách cắt ngang toàn bộ dây thân trên trụ, cách gốc tiêu 40 – 50 cm. Mục đích là vừa lấy hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ.
Cắt dây tiêu vào các ngày khô ráo, không cắt trong thời gian mưa dầm để hạn chế các loại bệnh hại tiêu.
Từ chỗ cắt, các dây thân chính sẽ mọc lên. Giữ lại các dây thân khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh trụ làm bộ khung chính, cắt bỏ các mầm dây thân còn lại.
Số lượng dây thân để làm bộ khung chính phụ thuộc vào kích thước trụ: trụ sống 9 – 12 dây, trụ gỗ/bê tông 8 – 10 dây, trụ gạch 20 – 30 dây.
Khi dây tiêu leo lên hết chiều cao trụ, hãm ngọn và xén tỉa định kỳ. Nếu không cần lấy hom, khi các dây thân ở độ cao 80 – 100cm và có 5 – 6 cành quả/dây, bấm ngọn lần đầu để kích thích sự phát triển thêm dây thân.

Đối với tiêu trồng bằng dây lươn:

Tiêu trồng bằng dây lươn sẽ cho nhiều dây thân. Cần cắt bỏ các dây yếu, chỉ để lại 3-4 dây khỏe trên một gốc dây lươn.
Sau 10-12 tháng trồng, các dây tiêu đạt kích thước 1,4-1,8m và bắt đầu xuất hiện cành mang quả. Khi phần lớn các dây trên trụ có cành mang quả, cần tiến hành đôn tiêu.
Xới đất quanh trụ tiêu thành rãnh sâu 10-15cm, cách trụ 15-20cm. Chọn 3-4 dây tiêu khỏe, cắt hết những lá phía dưới cành mang quả đầu tiên, trừ lại khoảng 30-40cm tính từ cành mang quả xuống.
Khoanh tròn trong rãnh phần thân đã cắt bỏ lá, lấp một lớp đất mỏng 7-10cm, buộc cành áp vào trụ tiêu và tưới nước. Khi thấy rễ nhú ra từ các đốt đôn dưới đất, cần lấp thêm đất, vun gốc và bón phân cho tiêu.
Sử dụng Dinh dưỡng khoáng hữu cơ chức năng (Organic Tiêu 1) bón 0,2-0,3 kg/trụ/lần, bón 4 lần mỗi năm.

2. Chăm sóc cho cây hồ tiêu kinh doanh

1.1. Xén tỉa cho tiêu kinh doanh

Tỉa bỏ tất cả các dây thân, dây lươn, cành ác mọc phía dưới gốc tiêu, cách mặt đất 10 – 15cm. Việc này giúp tập trung dinh dưỡng cho phần thân chính và tăng năng suất.
Tỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân mọc quá dài ở đỉnh trụ. Điều này giúp duy trì hình dáng tán tiêu và tăng cường khả năng quang hợp.
Việc xén tỉa định kỳ sẽ giúp cây tiêu kinh doanh phát triển tốt, tăng năng suất và chất lượng quả.

1.2. Bón phân cho cây hồ tiêu

Bón phân là việc bổ sung các chất dinh dưỡng thiếu hụt mà đất không thể cung cấp đủ cho nhu cầu của cây tiêu. Việc bón phân hiệu quả cần xác định được khả năng cung cấp của đất và đáp ứng đúng nhu cầu của cây ở mỗi giai đoạn sinh trưởng, phát triển.
Với năng suất 2 tấn hạt/ha, cây tiêu lấy đi từ đất khoảng 70kg đạm (N), 16kg Lân (P2O5), 42kg Kali (K2O), 18kg Magiê (MgO), 67kg Canxi (CaO) cùng các vi lượng khác như Si, B, Zn, Cu, Mn, Mo.
Việc bón phân cần cung cấp đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng cho cây ở mỗi giai đoạn, đảm bảo trả lại đúng những gì mà cây đã lấy đi theo sản phẩm và phần dinh dưỡng giúp cây tích lũy sinh khối hàng năm, nhằm phát huy tối đa hiệu quả của phân bón.

Phân hữu cơ:

Cây tiêu rất cần phân hữu cơ, đặc biệt khi trồng và chăm sóc cây hồ tiêu mới. Vườn tiêu cần được bón phân hữu cơ hàng năm với lượng 10-20 kg/trụ.
Phân hữu cơ không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ ẩm, cung cấp nguồn năng lượng cho vi sinh vật, tăng tính đệm của đất.
Phân hữu cơ cần được ủ cùng chất điều hòa pH đất và các chủng vi sinh hữu ích trước khi bón cho cây tiêu.

Dinh dưỡng khoáng hữu cơ chức năng (Organic Tiêu 1):

Đây là loại phân bón chuyên dùng để trồng và chăm sóc cây hồ tiêu , cung cấp đầy đủ và cân đối các dưỡng chất đa, trung và vi lượng.
Các nguồn hữu cơ trong phân còn có chức năng kiểm soát sinh lý cây trồng và hoạt động của vi sinh vật đất, giúp cây phát triển tốt ở các giai đoạn quan trọng.
Lượng bón: Bón 0,4-0,5 kg/trụ sau thu hoạch 1-2 tháng, tiếp theo bón 0,5 kg/trụ sau 40-50 ngày.

Dinh dưỡng chức năng (NPKSi-Tiêu 2):

Đây là loại phân bón chuyên dùng cho cây hồ tiêu, được sản xuất từ các nguyên liệu chức năng thích hợp và cân đối dinh dưỡng.
Phân NPKSi-Tiêu 2 giúp cây phát triển cân đối, đồng đều, tăng hiệu suất quang hợp; Tăng tỷ lệ đậu trái, hạn chế rụng trái; Trái lớn nhanh, chín tập trung, chống hiện tượng răng cưa; Tăng khả năng chống chịu bất thuận.

Lịch bón phân:

Bón lần 3 (T8-T9): Sau bón lần 2, khi hoa trỗ đều và bắt đầu làm hạt, bón 0,2-0,3 kg/trụ NPKSi-Tiêu 2 để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng.
Bón lần 4 (T10-T11): Sau bón lần 3, 35-50 ngày, bón 0,2-0,3 kg/trụ NPKSi-Tiêu 2 để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây phát triển cành nhánh mạnh và chống chịu nắng hạn.

Nhu cầu dinh dưỡng:

Mỗi năm, ngoài các dưỡng chất trung lượng và vi lượng, cây tiêu cần được cung cấp khoảng 110-150g N, 90-110g P2O5, 120-160g K2O để đạt năng suất 4-6 kg/trụ.

Ngoài bón phân gốc, việc bổ sung phân bón lá 2-3 lần/năm, đặc biệt là các loại có Zn, B cũng rất cần thiết để tăng tỷ lệ đậu quả và hạn chế rụng chùm quả.

II. Dịch hại và biện pháp phòng trừ trên cây hồ tiêu

Thường xuyên quan sát và kiểm tra vườn để phát hiện sớm các dịch hại.
Phát hiện và xử lý kịp thời các dịch hại ở giai đoạn sớm sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan và gây hại nghiêm trọng.
Không nên chỉ dựa vào một biện pháp phòng trừ duy nhất.
Kết hợp nhiều biện pháp khác nhau như: canh tác, cơ học, sinh học, hóa học… để phòng trừ dịch hại một cách hiệu quả và bền vững.
Ưu tiên sử dụng các biện pháp an toàn, thân thiện với môi trường như biện pháp canh tác, sinh học.
Chỉ sử dụng hóa chất khi cần thiết và theo hướng dẫn của chuyên gia.

III. Thu hoạch

Thời vụ thu hoạch:

Thời gian thu hoạch thay đổi theo vùng miền, từ tháng 1-3 ở Đông Nam Bộ và Phú Quốc, đến tháng 5-7 ở Bắc Trung Bộ.

Thời điểm thu hoạch:

Không thu hoạch khi quả tiêu còn xanh.
Thời điểm thu hoạch tốt nhất để làm tiêu đen là khi trên 5% quả chín có màu vàng hoặc đỏ.
Để làm tiêu trắng, thu hoạch khi trên 20% quả chín.

IV. Sơ chế

Quy trình sơ chế:

Sau thu hoạch, có thể phơi ngay để làm tiêu đen hoặc ủ 1-2 ngày trong mát để làm tiêu sọ.
Thường xuyên trộn đều trong quá trình ủ để quả chín đều.
Tách hạt ra khỏi chùm quả sau khi phơi ½ -1 nắng.
Sử dụng máy tuốt hạt để tách hạt, nếu không có máy có thể tách thủ công.
Trong quá trình tách hạt, cần tránh làm xây xát vỏ, vỡ hạt, và tách riêng gié, cuống hạt.
Vệ sinh sạch sẽ máy tuốt hạt trước và sau khi sử dụng.

Sơ chế tiêu đen

Xử lý trước khi phơi:

Nhúng tiêu vào nước nóng 80-90°C trong 1-2 phút để giảm tạp nhiễm và có màu đẹp.
Hoặc, khi tiêu phơi được khoảng 3-4 giờ chiều, gom thành đống và dùng bạt che kín qua đêm, nhiệt độ trong đống có thể đạt 60-70°C.

Phơi tiêu:

Phơi trên nông tre, bạt ni-lông hoặc sân xi măng.
Rửa sạch dụng cụ phơi và sân trước mỗi đợt phơi.
Dùng lưới ni-lông bao quanh khu vực phơi để tránh thú vật.
Phơi 3-4 ngày khi thời tiết nắng tốt, đến khi độ ẩm hạt dưới 13%.
Có thể sử dụng máy sấy để sấy tiêu, giữ nhiệt độ ổn định 55-60°C, vệ sinh sạch sẽ buồng sấy.

Làm sạch sau phơi:

Loại bỏ tạp chất (đất, đá, cành lá, cuống, chùm quả) bằng sàng, quạt, thổi.
Thu được tiêu đen khô, sẵn sàng để bảo quản và tiêu thụ.

Việc áp dụng đúng quy trình sơ chế sẽ giúp nâng cao chất lượng và giảm tạp nhiễm của tiêu đen.

Sơ chế tiêu trắng

Ngâm tiêu tươi:

Thu hoạch tiêu khi chùm có khoảng 20% quả chín.
Cho tiêu vào bao PP hoặc bao bố, ngâm trong nước sạch 2-3 ngày.
Vớt tiêu ra, chà xát vỏ bằng máy hoặc thủ công để đái sạch vỏ.
4kg tiêu tươi có thể làm được 1kg tiêu sọ.

Ngâm tiêu khô:

Cho tiêu khô vào bao, ngâm trong nước lã 8-10 ngày.
Thường xuyên thay nước, đến khi vỏ tiêu mềm thì vớt ra.
Cho vào máy xát và rửa sạch vỏ, sau đó đem sấy hoặc phơi.

V. Bảo quản tiêu

Tiêu đưa vào bảo quản:

Độ ẩm 12-13% và sạch tạp chất.
Đóng gói bằng bao 2 lớp: lớp trong là bao ni-lông (PE), lớp ngoài là bao PP hoặc bao bố.
Bao dùng phải là bao mới hoàn toàn.

Kho bảo quản:

Chất tiêu trên kệ hoặc pa-lét trong kho khô ráo, thông thoáng.
Không chứa hóa chất, phân bón và các sản phẩm khác, cách ly với gia súc, chuột bọ và sâu bệnh.
Thường xuyên kiểm tra kho để phát hiện và xử lý các biểu hiện không bình thường.

Việc áp dụng đúng quy trình sơ chế và bảo quản sẽ giúp duy trì chất lượng tiêu tốt.

Tham khảo phân bón hữu cơ:

Xem ngay sản phẩm tại đây. 🔜Bosix Pro1 – 5kg🔙