Nếu không có Glyphosate, việc trồng trọt sẽ như thế nào?

Dưới đây là nội dung bài viết trình bày quan điểm cá nhân của Dave Walton về việc sử dụng glyphosate ở Hoa kỳ. Bài được đăng vào ngày 14/02/2017 trên trang web của Genetic Literacy Project.

Các vấn đề chính:

• Trong trang trại của chúng tôi, chúng tôi sử dụng lượng glyphosate cỡ cốc soda lớn trên mỗi mẫu Anh (Acre = 0.4 ha)

• Cây trồng biến đổi gen và glyphosate cho phép chúng tôi chuyển sang canh tác không cày xới bền vững hơn

• Vấn đề “Siêu cỏ dại” (Nguyên văn: “Superweed”) do sử dụng glyphosate không tệ hơn các hóa chất gây hại khác

• Việc sử dụng hầu hết các hóa chất độc hại của chúng ta đã giảm xuống, như đối với hầu hết các nông dân thông thường

• Cấm glyphosate sẽ dẫn đến việc sử dụng nhiều hóa chất độc hại hơn, từ bỏ việc không cày xới.

*******

Đầu năm nay (2017), tin tức về việc Liên minh Châu Âu đã đi đến bờ vực cấm chất diệt cỏ glyphosate khiến tôi suy nghĩ – hoạt động canh tác của chúng ta sẽ như thế nào nếu chúng ta loại bỏ hệ thống cây trồng chịu được thuốc diệt cỏ này? Đó là một câu hỏi mà tôi đã cân nhắc không vì lý do gì khác ngoài việc xác định các lựa chọn thay thế của tôi sẽ là gì nếu việc sử dụng hóa chất này trở thành một quả bóng chính trị ở Hoa Kỳ cũng như ở những nơi khác.

Việc mất glyphosate sẽ thay đổi những gì chúng ta làm bây giờ như thế nào? Các lựa chọn thay thế tốt hơn hay tệ hơn so với mô hình sản xuất hiện tại? Chắc chắn, nghĩ kỹ lại đây không phải là một bài toán dễ chịu, nhưng đây là một bài toán quan trọng nếu xét đến mức độ quá nóng của cuộc thảo luận toàn cầu về hóa chất này.

Hầu hết những người đọc điều này có lẽ đã quen thuộc với glyphosate. Nó có tên thương mại là Roundup. Nó thực hiện một công việc tuyệt vời trong việc tiêu diệt cỏ dại. Nếu bạn làm bất kỳ công việc làm vườn nào, có thể bạn đã mua nó ở cửa hàng đồ kim khí địa phương và sử dụng nó trên bãi cỏ của bạn một cách an toàn trong nhiều thập kỷ. Chúng tôi sử dụng glyphosate với các loại cây trồng, như đậu tương có khả năng kháng thuốc diệt cỏ. Điều đó có nghĩa là chúng ta có thể phun nó sau khi cỏ dại hoặc cây trồng đã nổi lên và nó sẽ tiêu diệt cỏ dại nhưng không gây hại cho cây trồng. Tôi tin rằng đối với nông dân và người tiêu dùng, đó là một điều tốt.

Nhưng nếu bạn là một nhà hoạt động chống biến đổi gen, glyphosate là căn nguyên của mọi tội ác. Họ nói rằng những người nông dân, giống như tôi, ngâm cây trồng của chúng tôi trong loại thuốc diệt cỏ này; biến nông dân thành những kẻ nghiện hóa chất; làm tổn thương côn trùng có ích; hủy hoại sức sống của đất; dẫn đến sự xâm nhập ồ ạt của cỏ dại quái dị; và tệ nhất là nó sẽ giết chết tôi vì bệnh ung thư. Khoa học cho biết không có điều nào trong số này là đúng và điều đó đã được xác nhận bởi kinh nghiệm cá nhân của tôi. Nhưng các tổ chức vận động trên khắp Internet đều quảng bá những câu chuyện đáng sợ này và nhiều tuyên bố của họ được các tin tức chính thống lan truyền như thể chúng là sự thật. Tôi rất đau đầu khi đọc những thứ đó.

Có những người ngoài kia thực sự tin rằng những người nông dân chúng tôi sử dụng hóa chất, dìm chết cây trồng của chúng ta. Các nhà vận động chống GMO (Genetically Modified Organism – Sinh vật biến đổi gen), các nhà hoạt động hữu cơ và các bản tin vô trách nhiệm sử dụng những cụm từ đó mọi lúc (xem tại đây, đây, đây, đây). Ở dạng đồ họa, nó thường trông giống như hành động truyền miệng bởi GMOFreeUSA* được trình bày dưới đây:

GMOFreeUSA* :

Sứ mệnh của GMO Free USA / Toxin Free USA là khai thác các khái niệm khoa học và nông học độc lập để vận động cho các hệ thống sinh thái và thực phẩm sạch và lành mạnh. Mục đích là giáo dục người tiêu dùng và các bên liên quan khác về các mối nguy tiềm ẩn của các sinh vật biến đổi gen, thuốc trừ sâu tổng hợp và các chất độc khác, đồng thời thúc đẩy việc áp dụng Nguyên tắc Phòng ngừa.

Trong suốt mùa hè và mùa thu năm 2012, các thành viên tình nguyện chủ chốt đã hợp tác với Reeves để tạo thành ban lãnh đạo cốt lõi của GMO Free USA và vào đầu năm 2013, trọng tâm của họ chuyển sang gia tăng phong trào tẩy chay và không sử dụng GMO sử dụng Trang Facebook công cộng và phương tiện truyền thông xã hội. Nhóm GMO Free USA đã thành lập tổ chức này như một tổ chức phi lợi nhuận chính thức 501 vào giữa năm 2014. Kể từ đó, GMO Free USA đã có sự phát triển nhanh chóng và thu hút được sự tham gia mạnh mẽ của công chúng, tiếp cận hàng triệu người trong suốt nhiều năm.

Vào năm 2020, GMO Free USA đã mở rộng sứ mệnh giáo dục cộng đồng của mình ra ngoài GMO và thuốc trừ sâu liên quan đến GMO, thành lập Toxin Free USA như một chi nhánh miễn phí cho tổ chức hiện tại của chúng ta. Không thể có “thực phẩm và môi trường sạch” nếu không giải quyết nhiều chất độc ngoài GMO và thuốc trừ sâu, chẳng hạn như hóa chất PFAS, đã trở nên phổ biến trong thực phẩm và môi trường của chúng ta.

Có thật không?

GMOFreeUSA có thực sự nghĩ rằng chúng ta chất lên những tàu chở thuốc diệt cỏ lớn và dìm chết cây trồng của chúng ta với những thứ đó không? Đầu tiên, họ không hiểu nghĩa của từ chết đuối; thứ hai, để thực sự tưới thuốc trong một vụ, chúng tôi sẽ phải sử dụng một trong những chiếc máy bay chở dầu lớn mà họ sử dụng để chữa cháy rừng. Ví dụ, video trong liên kết này sẽ được coi là một cảnh chết đuối, có thể không phải là chết đuối. Xin lỗi, đó không phải là những gì chúng tôi làm ở một trang trại hiện đại.

Không gì có thể hơn được sự thật

Trong trang trại của chúng tôi, chúng tôi trồng cả cây trồng GMO và không biến đổi gen. Khi mùa gieo trồng đến ở Iowa, tôi bắt đầu sử dụng thuốc diệt cỏ để chuẩn bị vụ mùa. Trên nền đất không xới của chúng tôi – hình thức nông nghiệp bền vững nhất và nó có thể thực hiện được bằng cách sử dụng cây trồng biến đổi gen – chúng tôi sử dụng kết hợp glyphosate, 2,4-D và metalachlor cho ngô. Đậu tương Forsoy chúng tôi thêm một hỗn hợp đóng gói sẵn của chlorimuron, flumioxazin và thifensulfuron. Trên nền đất đã xới của chúng tôi, chúng tôi loại bỏ glyphosate và 2,4-D, vì nó không cần thiết do việc xới đất đã giết chết sự hiện diện của cỏ dại.

Vì vậy, còn về việc các cánh đồng của chúng ta bị chết đuối với glyphosate mà chúng ta đã đọc rất nhiều về nó thì sao? Trên đất ngô của chúng tôi, trước khi trồng, chúng tôi sử dụng 16 ounce (28,35 gam) glyphosate cùng với một lượng nhỏ các chất hóa học khác. Để nhìn vào viễn cảnh đó, tổng lượng thuốc diệt cỏ chỉ có hơn nửa gallon (3,79 lít) được rải ra trên một mẫu Anh (0,40 ha), hoặc gần bằng 1/2 kích thước của một sân bóng đá (Chuẩn: chiều dài 105m và chiều rộng 68m = 0.7 ha).

Nói cách khác, trên một foot vuông (0.0929 m²) đất trồng ngô, chúng tôi áp dụng tổng số bằng 1/3 giọt trên một foot vuông. Trên đất đậu tương, tỷ lệ này xấp xỉ 1/12 giọt trên mỗi foot vuông. Những gì chúng tôi làm là phun sương chứ không phải “dội thuốc”. Chúng tôi không làm thực vật “chết chìm” trong thuốc trừ dịch hại; chúng tôi đang sử dụng lượng thuốc nhỏ mắt.

Đó là những gì chúng tôi đang làm cho đến thời điểm hiện tại. Nhưng là một người nông dân, tôi phải tỉnh táo về điều này. Điều gì sẽ xảy ra nếu các nhà hoạt động đủ người hoặc thành viên Quốc hội sợ hãi và lệnh cấm được đưa ra, giống như những gì rất có thể xảy ra ở châu Âu sau khi tạm dừng kéo dài 18 tháng. Trường hợp xấu nhất là gì?

Đây là cách tôi sử dụng trong nông trại

Tôi không nói đây sẽ là một mùa đông hạt nhân (full-on nuclear winter – nghĩa bóng là những điều tồi tệ nhất) ở đây, nhưng nó sẽ là một sự thụt lùi về thời gian trước đây mà tôi biết một khoảng thời gian kém bền vững hơn rất nhiều, trước khi glyphosate được sử dụng rộng rãi hơn vào cuối những năm 1980. Để lấy một cụm từ trong một chương trình trước đây – “Hãy tưởng tượng nếu bạn sẽ… cách đây không lâu…”

Một trong những vấn đề lớn nhất đối với tất cả nông dân, thông thường và hữu cơ, là làm thế nào để chuẩn bị đất để gieo hạt bằng cách dọn sạch và ngăn chặn sự cạnh tranh của cỏ dại. Hãy bắt đầu từ đầu chu kỳ cây trồng và thực hiện qua việc này. Là một nông dân, điều đầu tiên tôi cần quyết định trước khi mùa vụ bắt đầu là tôi nên sử dụng loại mô hình sản xuất nào: làm đất thông thường; Bảo tồn đất canh tác hoặc không cày?

Chúng tôi đã từng phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp làm đất thông thường (mà nhiều nông dân hữu cơ vẫn làm). Làm đất thông thường là một hệ thống trong đó mặt đất được xới vào mùa thu sau khi vụ trước được thu hoạch hoặc vào đầu mùa xuân trước khi trồng. Máy cày xới đất, điều này không ảnh hưởng nhiều đến cấu trúc của đất – nó làm tăng tốc độ phân hủy tàn dư cây trồng và chất hữu cơ trong đất. Điều đó dẫn đến sự gia tăng lượng carbon thải ra khỏi đất qua CO₂. Không tốt và một phương pháp mà chúng tôi đã loại bỏ trong hoạt động của mình. Trên thực tế, chúng tôi đã không sử dụng máy cày .lưỡi (như hình dưới đây) trong khoảng 25 năm.

Tiếp theo, chúng tôi sử dụng một cái đĩa để san bằng mặt đất và loại bỏ bất kỳ loại cỏ dại nào có thể đã nảy mầm sau khi quá trình xới đất chính hoàn thành. Bước làm đất thứ cấp luôn được thực hiện vào mùa xuân và thời gian có thể từ vài ngày đến vài tuần trước khi trồng. Nếu có cỏ dại, chúng tôi sẽ thực hiện thêm một công đoạn xới đất khác. Sau đó, chúng tôi sẽ trồng.

Sau khi trồng, nhưng trước khi cây xuất hiện, chúng tôi sẽ tiến hành phun thuốc diệt cỏ để ngăn cỏ dại nảy mầm và cạnh tranh với cây trồng. Cỏ dại là một điều tồi tệ (Nguyên văn: Weeds are a bitch). Chúng thực sự là như vậy. Chúng ăn cắp nước và chất dinh dưỡng từ cây trồng và có thể cạnh tranh với cây trồng để cho sự phát triển mạnh mẽ của chúng. Nông dân hữu cơ nói rằng cỏ dại là mối đau đầu số một của họ; họ sử dụng kết hợp các kỹ thuật quản lý đất, một số kỹ thuật chúng tôi cũng sử dụng và các hóa chất tự nhiên (một số trong số đó khá độc, như đồng sunfat).

Tùy thuộc vào loại cây trồng, chúng tôi thường sử dụng nhiều loại thuốc diệt cỏ trước khi trổ. Những sản phẩm này có hiệu quả trong việc giảm cỏ dại lá rộng và tương đối tốt trong việc ngăn chặn các loại cỏ dại nhưng chúng không hiệu quả 100%. Đúng, điều đó có nghĩa là chúng tôi phải làm thêm một hoặc hai lần làm đất nữa, lần này với cái mà chúng tôi gọi là máy xới đất theo hàng. Vì vậy, tổng cộng chúng tôi đã thực hiện tới năm lần làm đất cho mỗi mùa vụ. Và một khi cỏ dại xuất hiện, chúng tôi không có nhiều lựa chọn thuốc diệt cỏ an toàn cho cây trồng. Các cánh đồng cỏ dại là phổ biến và dẫn đến mất năng suất và một sự gia tăng áp lực cỏ dại khác trong mùa tiếp theo.

Khi nông dân chúng tôi nhận thức rõ hơn về những thiệt hại mà việc làm đất có thể gây ra, chúng tôi đã thêm phương pháp làm đất bảo tồn vào hỗn hợp, điều này dẫn đến việc đất ít bị lật hơn. Thuốc diệt cỏ được cải thiện nhưng chúng vẫn không hiệu quả 100%. Tuy nhiên, chúng tôi đã có thể cắt giảm số lượng bước làm đất từ ​​năm xuống còn hai.

Vào cuối những năm 1970, hệ thống sản xuất được gọi là không cày xới đã được phát triển. Đối với tôi, điều đó thật thú vị vì nó đã giải quyết được một số vấn đề về đất, nhưng khi chưa là một hệ thống hoàn chỉnh, nó dường như không hoạt động được khi được giới thiệu lần đầu. Nó phụ thuộc rất nhiều vào sự quản lý chặt chẽ. Ngay cả với tất cả các lợi thế sinh thái của nó, hầu hết nông dân thông thường (cả nông dân hữu cơ, trước đó và bây giờ) đã không áp dụng nó vì nó không kiểm soát cỏ dại tốt – trừ khi bạn sử dụng nhiều ứng dụng hóa học đó là điều mà một số nông dân, những người làm nông nghiệp hữu cơ hoặc truyền thống  muốn làm điều đó.

Mọi thứ bắt đầu thay đổi vào năm 1996, khi cây trồng kháng thuốc trừ cỏ (Ht – herbicide tolerant) được giới thiệu. Đầu tiên đưa ra thị trường là giống đậu tương được tinh chỉnh để có khả năng chống chịu với glyphosate, được gọi là Roundup Ready. Bạn có thể phun glyphosate lên ruộng để ngăn cỏ dại mọc và nếu bạn phải phun sau khi đậu nành trồi lên thì cây trồng cũng không hề hấn gì. Điều này bắt đầu trở nên thú vị. Đột nhiên, như biểu đồ dưới đây cho thấy rõ ràng, các hệ thống khác nhau bắt đầu kết hợp với nhau trong một gói sinh thái tuyệt vời. Tôi đã có thể cắt giảm đáng kể việc sử dụng các hóa chất độc hại hơn nhiều và thay thế glyphosate, cũng hiệu quả hơn và điều đó cho phép chúng tôi chuyển sang canh tác không cày xới nhiều hơn, một động lực rất lớn cho cam kết của chúng tôi về tính bền vững. Mọi thứ đã kết hợp lại với nhau, như bạn có thể thấy ở đây:

Cây trồng kháng thuốc diệt cỏ đã thay đổi nông nghiệp và tôi như thế nào

Thế hệ nông dân cũ thích nhìn thấy những cánh đồng bằng phẳng và không có tàn dư cây của vụ trước trên bề mặt trước khi gieo trồng. Họ rất tự hào về khả năng cày xới và không có một đoạn thân ngô nào trên bề mặt. Tôi hiểu điều đó, tuy nhiên tôi không bị OCD (Obsessive Compulsive Disorder – Rối loạn Do Ám ảnh Thúc đẩy là một chứng rối loạn lo âu) như những người cũ đó. Họ thích mọi thứ gọn gàng và có trật tự. Xu hướng đó đã trở lại trong nhiều thế hệ. Bạn thấy đấy, chúng tôi đã truy tìm dòng dõi nông dân của mình từ những ngày thuộc địa và chúng tôi luôn là nông dân ở Thế giới mới (ý nói là nước Mỹ). Chúng tôi đã làm việc theo cách của mình qua những gì bây giờ được gọi là Long Island, qua New Jersey, sau đó là Ohio và Indiana, hạ cánh ở Đông Trung tâm Iowa. Khi tôi nói rằng tôi phải chiến đấu với một số lịch sử có nghĩa là tôi thực sự phải đối đầu với một quá khứ. Nhiều gia đình nông dân ở Trung Tây cũng đi theo con đường tương tự và họ đều ghét sự rối loạn. Không cày xới lần đầu tiên được nhiều nông dân Trung Tây coi là gần như vi phạm; tàn dư cây trồng ở khắp mọi nơi và cỏ dại đôi khi được phép nổi lên. Đó là điều xấu xa!

Tôi đã phải đấu tranh với tư duy đó trong hoạt động của chính chúng tôi. Tôi không phải là một chàng trai truyền thống. Tôi thích làm bánh hamburger từ những con bò linh thiêng và tôi cố gắng làm điều đó gần như mỗi ngày trong hoạt động nông nghiệp của mình. Những nông dân khác xung quanh chúng tôi đã bắt đầu sử dụng phương pháp không xới đất để trồng đậu tương trên tàn dư cây ngô, nhưng họ vẫn chủ yếu xới đất bằng cách làm đất bảo tồn trước khi trồng ngô. Đối với họ, quy trình truyền thống rất khó bị phá vỡ. Nhưng chúng tôi đã nhảy vào hệ thống sản xuất không cày bằng cả hai chân.

Hãy cùng xem xét các loại thuốc diệt cỏ chúng ta đã sử dụng trong quá khứ, so với những gì chúng ta sử dụng bây giờ – những gì chúng ta sẽ phải quay lại nếu glyphosate bị cấm. Chúng tôi vẫn sử dụng một loạt các hóa chất cũ nhiều hơn, chủ yếu là acetachlor, metalachlor, electroimethalin, atrazine, dicamba, 2,4-D và glyphosate. kể cả glyphosate. Không, glyphosate không phải là mới, bất chấp những gì các nhà hoạt động nói và nó không được phát minh ra để sử dụng cho các loại cây trồng chịu được thuốc diệt cỏ. Nó có mặt trên thị trường từ năm 1974 và nhanh chóng trở thành loại thuốc diệt cỏ bán chạy nhất trên thế giới. Tại sao? Bởi vì nó rất hiệu quả và cho phép chúng tôi cắt giảm việc sử dụng các hóa chất độc hại hơn nhiều. Ví dụ: tôi đã giảm việc sử dụng paraquat – mặc dù an toàn cho nông nghiệp (ý nói là nông nghiệp bảo tồn – nông nghiệp làm đất tối thiểu), nhưng độc hại hơn gấp 1500 lần so với glyphosate – đến hầu như không sử dụng.

Còn những tuyên bố kể từ khi cây trồng GMO kháng thuốc trừ cỏ ra đời, chúng ta sử dụng nhiều chất hóa học trước đây thì sao? Đó không phải là kinh nghiệm của tôi, như tôi sẽ giải thích, bất chấp những gì bạn có thể đọc trên một số trang web. Chắc chắn, việc sử dụng nó đã tăng lên. Làm thế nào để nó có thể không! Nó được kết hợp với cây trồng GMO mà việc sử dụng đã bùng nổ.

Nhưng đó là một thống kê ngớ ngẩn. Nếu các nhà phê bình thực sự quan tâm đến tính bền vững, họ sẽ hỏi, “Việc sử dụng tổng thể các hóa chất và đặc biệt là các hóa chất độc hại nhất đã tăng lên chưa?”. Đó là những câu hỏi thực sự quan trọng đối với đất và con người. Các câu trả lời là rõ ràng, theo thống kê độc lập của chính phủ. Theo USDA, trong một báo cáo năm 2014, việc sử dụng thuốc trừ sâu ở Mỹ đạt đỉnh vào năm 1981 và có xu hướng giảm kể từ đó. Đây là hai biểu đồ họ đã sử dụng để minh họa xu hướng. Lưu ý sự sụt giảm bắt đầu từ năm 1996 khi cây trồng GMO được giới thiệu.

Thuốc trừ dịch hại năm 1981 trong nông nghiệp ở Hoa Kỳ

(Thu thập từ 21 vụ mùa từ 1960 – 2008)

Trong khi việc sử dụng glyphosate, tất nhiên, đã tăng lên,những nó không làm tăng việc sử dụng hóa chất, như một số tuyên bố.

Biểu đồ mô tả khối lượng thuốc trừ cỏ trên cây biển đổi gien (GMO)

trước và sau năm 1996

Glyphosate, một chất độc rất nhẹ, đã thay thế những chất độc hại hơn nhiều, như biểu đồ về việc sử dụng hóa chất trên ngô ở Mỹ năm 2015.

Còn về tuyên bố, được đưa ra như một lời buộc tội, rằng glyphosate gây ra “siêu cỏ dại”? Tôi nghe nó được đề cập khá nhiều. Đó là một vấn đề thực sự đối với nông dân, nhưng thực tế là tính kháng của cỏ dại không có gì mới. Sâu bọ, dù là cỏ dại hay côn trùng, đều phát triển. Đó là những gì chúng vẫn đang làm. Theo Hiệp hội Khoa học Cỏ dại của Hoa Kỳ, tính kháng của cỏ dại trước các loại cây trồng có khả năng chịu thuốc trừ cỏ ít nhất là 40 năm. Công việc của chúng ta với tư cách là người nông dân không chỉ là quản lý đất đai, mà còn là công nghệ kháng thuốc diệt cỏ và cùng với chính thuốc diệt cỏ, chúng ta cũng có trách nhiệm giảm thiểu cơ hội kháng thuốc. Cấm glyphosate sẽ không giải quyết được vấn đề “siêu cỏ dại”. Những người nông dân trồng đậu tương đã chuyển từ sử dụng glyphosate sang các loại thuốc diệt cỏ không biến đổi gen được lai tạo thông thường khác như chất ức chế ALS (???) thậm chí còn tồi tệ hơn – vấn đề về “siêu cỏ dại” của họ còn tồi tệ hơn nhiều so với glyphosate. Cẩn thận với những gì bạn muốn.

Sự bền vững

Điều đó (sự bền vững) đưa tôi đến điểm cuối cùng và có thể là quan trọng nhất. Hãy nhìn về phía trước thay vì quay lại. Tôi không thích thuật ngữ “bền vững” vì nó là một từ thông dụng khó xác định. Canh tác bền vững là một thuật ngữ ngớ ngẩn, bởi vì mọi thứ chúng ta làm đều liên quan đến sự đánh đổi môi trường. Hoạt động của chúng tôi cố gắng nắm lấy ba trụ cột của canh tác sinh thái: Nó phải ổn định về kinh tế, lành mạnh về môi trường và được xã hội chấp nhận. Khái niệm chúng tôi đã lưu truyền qua nhiều thế hệ không phải là duy nhất đối với chúng tôi; nó đã ăn sâu vào gia đình chúng tôi để đất đai ở trong tình trạng tốt hơn chúng tôi đã tìm thấy. Điều đó có nghĩa là rất nhiều thứ. Tôi phải chăm sóc đất để đất vẫn màu mỡ cho suốt đời tôi và cho con cái tôi, và cho mọi thế hệ mai sau.

Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra nếu cây trồng kháng thuốc trừ cỏ, hoặc cụ thể là glyphosate, bị loại bỏ? Nói một cách đơn giản, chúng tôi chỉ có thể sử dụng những gì đã có trên kệ hàng. Chúng tôi sẽ phải lùi về mô hình sản xuất trước đây bao gồm một trong số các tùy chọn khó chịu. bao gồm nhiều đất hơn và ít hóa chất thông minh với môi trường hơn.

Đó chỉ đơn giản không phải là hành động của người quản lý đất đai và không phải là hành động dành cho con cái của chúng ta./.

Nội dung từ: “Without Glyphosate, What Would Farming Look Like?”. (Nguồn: Dave Walton, Genetic Literacy Project. 14/02/2017).

Khuivandam