Trồng tiêu hữu cơ, nông - lâm nghiệp kết hợp - Công ty Cổ phần Bosix Việt Nam

HTX Nông nghiệp Lâm San chuy đổi sang phương pháp trồng tiêu hữu cơ và kết hợp nông – lâm để thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm thiểu phát thải, đồng thời hướng đến mục tiêu bán tín chỉ carbon.

Trồng tiêu hữu cơ xanh mướt giữa thời tiết nắng hạn

Trong những lần gặp ông Nguyễn Ngọc Luân, Giám đốc HTX Nông nghiệp Lâm San tại các hội thảo về sản xuất nông nghiệp hữu cơ, chúng tôi đều ấn tượng với sự tâm huyết trong những phát biểu của ông. Điều này đã thúc đẩy chúng tôi tới HTX Nông nghiệp Lâm San (ấp 2, xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai) để tìm hiểu sâu hơn về người luôn đam mê với nghề nông nghiệp hữu cơ.

Ông Luân bắt đầu chia sẻ rằng, từ việc nắm rõ nhu cầu thị trường châu Âu về tiêu an toàn và có truy xuất nguồn gốc, cũng như tăng thu nhập cho nông dân thông qua việc cắt giảm các khâu trung gian và nâng cao chất lượng sản phẩm, vào năm 2014, một mô hình kết nối cung cầu giữa nông dân và thị trường thông qua hình thức nhóm sản xuất đã được thiết lập thông qua việc thành lập HTX Nông nghiệp Lâm San.

“Những nông dân thường đến gặp tôi để trao đổi kinh nghiệm về sản xuất nông nghiệp hữu cơ và mô hình nông – lâm kết hợp. Đôi khi, tôi cũng tự tìm đến họ để chia sẻ kiến thức về kỹ thuật canh tác.

Trước đây khi giá tiêu thấp, tôi khuyến khích nông dân trồng tiêu, mặc dù nhiều người cho rằng tôi điên rồ. Thực tế, tôi nhìn nhận vấn đề từ góc độ thị trường, nhưng nhiều nông dân chỉ tập trung vào giá cả nên diện tích trồng hồ tiêu ngày càng thu hẹp”, ông Luân chia sẻ. Ông cũng thông tin rằng, HTX Nông nghiệp Lâm San ban đầu có 1.000 thành viên với tổng diện tích trên 1.000ha trồng hồ tiêu, nhưng hiện chỉ còn dưới 400ha, trong đó chỉ có 16ha canh tác theo chuẩn hữu cơ.

Nhận thức được mối quan hệ chặt chẽ giữa đất, nước và cây trồng trong hệ thống canh tác, ông Luân đã phát triển hệ thống tưới tiết kiệm và tưới nhỏ giọt, đồng thời chia sẻ kỹ thuật cho cộng đồng nông dân. Nhờ đó, tỷ lệ vườn tiêu có hệ thống tưới tiết kiệm và tưới nhỏ giọt tại HTX Nông nghiệp Lâm San đã đứng đầu tại Việt Nam, đây được coi là phương pháp tối ưu nhất để giảm thiểu lãng phí nước, tiết kiệm năng lượng và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Nhờ nguồn tài trợ từ UBND tỉnh Đồng Nai, dự án cánh đồng lớn đã triển khai, cung cấp hỗ trợ 30% chi phí lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm cho các hộ nông dân tham gia liên kết sản xuất hồ tiêu với HTX Nông nghiệp Lâm San (bao gồm cả canh tác truyền thống và canh tác hữu cơ), với tổng số tiền hỗ trợ lên đến trên 6,6 tỷ đồng.

Theo ông Luân, khi nông dân tổ chức sản xuất và canh tác theo chuẩn hữu cơ, và sản phẩm đạt chất lượng, họ sẽ không phải lo lắng về việc tiêu thụ. Các HTX hồ tiêu hữu cơ chiếm 80% tổng sản lượng tiêu hữu cơ xuất khẩu. Đồng thời, ngay cả tại HTX Nông nghiệp Lâm San, họ cũng cam kết thu mua sản phẩm hồ tiêu từ cộng đồng nông dân nếu sản phẩm đạt chất lượng.

“Canh tác hữu cơ” đồng nghĩa với việc không sử dụng thuốc trừ sâu bệnh, phân bón hóa học, chất bảo quản, chất phụ gia là hóa chất tổng hợp; thuốc kháng sinh, sinh vật biến đổi gen, hormone tăng trưởng – ông Luân nhấn mạnh.

Một phần quan trọng của nông nghiệp hữu cơ là khả năng tạo độ phì nhiêu cho đất, bảo vệ tài nguyên đất, xây dựng hệ sinh thái đa dạng sinh học, đồng thời thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ sức khỏe con người.

Để đạt được điều này, việc liên kết nông dân với nhau để chia sẻ kiến thức khoa học và kinh nghiệm canh tác là điều cần thiết, không chỉ trong việc mua bán sản phẩm trên thị trường. Theo ông Nguyễn Ngọc Luân, “Nông dân tại Lâm San tụ họp để trao đổi kinh nghiệm và học hỏi từ nhau, kể cả những thất bại để có thể nâng cao chất lượng sản phẩm.”

Đã từ lâu, HTX Nông nghiệp Lâm San đã hỗ trợ bà con nông dân xuất khẩu khoảng 4.500 tấn hồ tiêu trực tiếp sang các thị trường châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, đem lại thu nhập cao cho bà con.

Theo ông Trương Đình Bá, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lâm San, HTX Nông nghiệp Lâm San đã ký hợp đồng liên kết với Tổ hợp tác hồ tiêu Lâm San, chia sẻ kiến thức, thị trường và đảm bảo tiêu thụ toàn bộ sản phẩm hồ tiêu của bà con nông dân Tổ hợp tác với giá theo thị trường. Ông cũng cho biết, “Ngoài việc trả giá theo thị trường, HTX Nông nghiệp Lâm San còn tiến hành thưởng thêm 4.000 đồng/kg tiêu cho nông dân. Điều này thể hiện cam kết chia sẻ lợi nhuận với bà con nông dân khi tham gia liên kết.”

Áp dụng khoa học sinh thái vào nông nghiệp

Khi chúng tôi được chứng kiến những trụ tiêu hữu cơ xanh mướt giữa cái nắng gay gắt của miền Đông Nam bộ, chúng tôi thực sự nhận ra sự khác biệt rõ ràng của việc canh tác theo phương pháp hữu cơ và mô hình nông-lâm kết hợp. Đây là một trong hai vườn tiêu đạt chứng nhận hữu cơ đầu tiên của HTX Nông nghiệp Lâm San do Tổ chức Chứng nhận quốc tế CERES-Cert (Đức) cấp.

Trong cái nắng gay gắt của tháng 5, vườn hồ tiêu hữu cơ 3,5ha, được trồng xen canh với bưởi, điều, ca cao, chuối của ông Luân, vẫn xanh tốt, hoàn toàn khác biệt so với hai vườn tiêu bên cạnh (một vườn suy kiệt vì thâm canh quá mức; một vườn tươi tốt, nhưng lá vàng do nắng nóng và tưới nước quá nhiều).

Theo ông Luân, ông đã nhận thức sâu sắc về vấn đề biến đổi khí hậu và ngay từ đầu đã quyết định thực hiện nông nghiệp hữu cơ và mô hình nông-lâm kết hợp. Ông cho rằng mô hình này rất phù hợp để canh tác tại vùng Đông Nam bộ và Tây Nguyên, đặc biệt là đối với các hộ nông dân nhỏ lẻ.

Trong những trường hợp nhiệt độ cao và ánh nắng mạnh, khi rễ cây không đủ mạnh, thậm chí khi được tưới đủ nước, việc canh tác theo phương pháp thông thường vẫn khiến cho cây trồng suy kiệt và không thể phát triển mạnh mẽ.

Bằng cách canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ và mô hình nông-lâm kết hợp, sẽ tạo ra các tầng lá khác nhau, nơi các tầng lá ở phía trên (cây rừng) có thể che bớt ánh nắng để bảo vệ những cây tầng dưới (như cây tiêu). Tại HTX Nông nghiệp Lâm San, các hộ nông dân được hướng dẫn cách thiết kế hệ thống canh tác sao cho đất đai và cây trồng ở trạng thái cân bằng sinh thái, tạo ra ánh sáng phù hợp, cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và thúc đẩy sự phát triển của hệ vi sinh vật trong đất.

Nguyên tắc cơ bản để tái tạo độ phì nhiêu của đất là sử dụng phân bón hữu cơ, tạo ra môi trường thoát nước tốt quanh vùng rễ để thúc đẩy sự phát triển của hệ vi sinh vật trong đất. Môi trường đất lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ bị các bệnh do nấm Phytophthora. HTX trồng tiêu kết hợp nuôi dê và tận dụng phân chuồng để ủ thành phân bón hữu cơ, từ đó cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây tiêu. Để tăng hiệu quả sử dụng đất, nước và dinh dưỡng, họ đã áp dụng việc đa dạng hóa cây trồng và hình thức canh tác nông-lâm kết hợp, đồng thời lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm kết hợp với việc bón phân.

“Đối với chúng tôi, tiêu chuẩn hữu cơ và nguyên lý sinh thái là quan trọng nhất. Chúng tôi áp dụng các nguyên tắc khoa học sinh thái vào nông nghiệp. Không có một quy trình chung nào phù hợp cho tất cả nông dân. Vì vậy, chúng tôi sẽ đưa ra các hướng dẫn cụ thể cho mỗi hộ dân với từng điều kiện cụ thể, giúp họ canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ và phù hợp với điều kiện sinh thái của họ. Không thể áp dụng cùng một quy trình cho tất cả mọi người,” ông Luân phân tích.

Theo Giám đốc HTX Nông nghiệp Lâm San, trong tương lai, quan trọng hơn cả việc vườn cây trồng áp dụng phương pháp canh tác này không chỉ giảm phát thải CO2 xuống gần 0 mà còn có khả năng hấp thụ CO2 từ khí quyển. Điều này sẽ giúp họ có thể tự tin trong việc bán tín chỉ carbon trên thị trường. Ông Nguyễn Ngọc Luân cũng nhấn mạnh rằng sự liên kết giữa các hộ nông dân và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương là rất cần thiết để triển khai mô hình nông-lâm kết hợp trên diện tích lớn, khoảng 300 – 500ha tại Lâm San. Hiện HTX đang hợp tác với tổ chức phi chính phủ Helvetas (Thụy Sỹ) để đánh giá và so sánh lượng phát thải CO2 giữa canh tác nông-lâm kết hợp và canh tác thông thường nhằm hướng tới giảm phát thải, và cũng đang tìm kiếm nhà đầu tư tiềm năng làm chứng chỉ carbon theo tiêu chuẩn Vera và Gold Standands.

Ông Luân cũng chia sẻ về tiềm năng thị trường toàn cầu của hồ tiêu, được định giá khoảng 5,43 tỷ USD và dự báo tăng trưởng trung bình hơn 20% trong giai đoạn 2024 – 2032. Đây được coi là thời điểm quan trọng để nông dân trồng hồ tiêu trở lại, kết hợp canh tác hữu cơ và nông-lâm kết hợp. Ông cũng kêu gọi nỗ lực trong việc duy trì và phát triển sản lượng hồ tiêu để đạt khoảng 300.000 tấn đến năm 2030, nhằm đưa ngành hồ tiêu trở lại thời hoàng kim của xuất khẩu sau nhiều năm suy thoái về sản lượng, diện tích và giá cả.

Đến năm 2025, ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Nai dự kiến tạo ra các vùng sản xuất sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, cung cấp nguồn sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng và được chứng nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ trong nước, khu vực và toàn cầu. Đồng thời, sẽ hình thành các chuỗi sản xuất liên kết với tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Xem ngay sản phẩm tại đây. 🔜Bosix Pro1 – 5kg🔙