Đề án 1 triệu ha lúa sản xuất hữu cơ

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam nhấn mạnh, việc thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa sản xuất hữu cơ chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL cần triển khai theo hướng hữu cơ, “thuận thiên”.

Lúa sản xuất hữu cơ với quan điểm “thuận thiên”

Canh tác lúa theo hướng “thuận thiên” được xem là xu thế tất yếu và bền vững, mang lại nhiều lợi ích không chỉ về kinh tế mà còn về môi trường. Đây là nội dung trọng tâm được thảo luận tại hội thảo quốc tế về “Hệ thống nông nghiệp – lương thực, sức khỏe và di sản văn hóa – thiên nhiên vùng đồng bằng” do Trường Đại học An Giang (Đại học Quốc gia TP.HCM) phối hợp tổ chức.

Giáo sư Andy Large, Giám đốc dự án Đại học Newcastle, cho biết kết quả nghiên cứu của dự án “Nghiên cứu về đồng bằng” (Living Deltas Hub) giai đoạn 2019-2024 cho thấy, phát triển nông nghiệp theo hướng “thuận thiên” không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn mang đậm yếu tố lịch sử, xã hội và văn hóa địa phương, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu tại vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Theo Giáo sư Andy Large, ĐBSCL là vùng có vai trò quan trọng với nông nghiệp Việt Nam, chiếm trên 50% sản lượng nông sản trong cả nước. Ngoài ra, vùng này còn được đánh giá là giàu có về đa dạng sinh học.

ĐBSCL đang phải đối mặt với nhiều thách thức phát triển không bền vững, bao gồm tác động từ thủy điện đầu nguồn sông Mê Công và biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu đã làm thay đổi lượng mưa, gia tăng hạn hán và xâm nhập mặn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến triển vọng phát triển và sinh kế của người dân.

Để ứng phó với những thách thức này, các địa phương ĐBSCL đã và đang triển khai nhiều giải pháp canh tác nông nghiệp theo hướng “thuận thiên”, như Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp, mô hình lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc BVTV sinh học, chăn nuôi tuần hoàn, kinh tế dưới tán rừng, mô hình tôm – lúa.

TS Nguyễn Văn Kiền, Trưởng dự án Trường ĐH An Giang, khẳng định mô hình canh tác lúa sinh thái, hữu cơ là hình thức canh tác nông nghiệp “thuận thiên” gắn liền với vùng ĐBSCL, giúp con người thích nghi hài hòa với tự nhiên. Tuy nhiên, giá trị sản xuất nông nghiệp theo hướng này vẫn chưa cao và nông dân chưa được hưởng lợi nhiều.

GS.TS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học Nam Cần Thơ, khuyến cáo việc phát triển nông nghiệp bền vững ở ĐBSCL cần hướng tới sản xuất lúa gạo với phát thải carbon thấp. Cụ thể, triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 theo hướng hữu cơ, “thuận thiên” bằng cách áp dụng các kỹ thuật như tưới ướt – khô xen kẽ, “1 phải 5 giảm”.

GS.TS Võ Tòng Xuân ước tính, nếu nông dân thực hiện đồng loạt các biện pháp canh tác hữu cơ trên toàn bộ 1,9 triệu ha lúa của ĐBSCL đến năm 2030, sẽ giúp giảm phát thải gần 11 triệu tấn CO2e mỗi năm. Việc tái sử dụng 70% lượng rơm rạ cũng sẽ giảm khoảng 50% lượng phát thải khí nhà kính so với đốt rơm rạ.

Ngoài ra, ĐBSCL còn có thể giảm thêm 12-23 triệu tấn CO2e bằng việc thúc đẩy canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu, thực hành nông nghiệp tốt và quản lý rơm rạ tốt hơn.

*GS.TS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học Nam Cần Thơ, khuyến cáo việc phát triển nông nghiệp bền vững ở ĐBSCL*

Xây dựng chuỗi giá trị cho ngành hàng lúa gạo

Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp ở ĐBSCL đang được các tỉnh rất quan tâm và triển khai. Riêng tỉnh An Giang đặt mục tiêu đến năm 2025 có 44.051 ha tham gia Đề án và phấn đấu nâng lên 152.198 ha vào năm 2030.

Bà Nguyễn Thị Minh Thúy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết việc thực hiện Đề án sẽ kết hợp tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng quy trình canh tác bền vững. Mục tiêu là nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sinh thái.

Song song đó, tỉnh An Giang sẽ thúc đẩy hình thành và phát triển ổn định hợp tác xã, tổ hợp tác, tổ chức nông dân, góp phần tăng tỷ lệ sản xuất liên kết tiêu thụ. Đồng thời xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo điển hình, làm mô hình kiểu mẫu cho phát triển lĩnh vực lúa gạo tại An Giang đến năm 2030.

Để canh tác bền vững, đến năm 2025 An Giang đặt mục tiêu giảm 20% lượng phân bón hóa học, thuốc BVTV và nước tưới (so với truyền thống), giảm đến 30% vào năm 2030. Có 100% diện tích (tương đương 100% hộ) áp dụng ít nhất 1 quy trình canh tác bền vững và được chứng nhận các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt.

Từ năm 2025 – 2030, tỉnh An Giang đặt mục tiêu 100% diện tích sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp sẽ có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, HTX hoặc tổ chức nông dân. Tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt 50 – 70% diện tích, tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 8 – 10%. Từ 35.000 – 100.000 hộ nông dân sẽ áp dụng quy trình canh tác bền vững, 70 – 100% rơm rạ được thu gom và tái sử dụng làm phân hữu cơ.

Bên cạnh đó, tỉnh An Giang đặt mục tiêu giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống, tăng 30 – 40% giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo (với tỷ suất lợi nhuận của người trồng lúa trên 40 – 50%). Lượng gạo chất lượng cao và phát thải thấp xuất khẩu sẽ chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của vùng chuyên canh.

Tại lễ phát động Đề án, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cho biết, tất cả các doanh nghiệp, HTX và người dân tham gia Đề án đều được hưởng lợi. Thứ trưởng mong muốn các doanh nghiệp cùng tham gia vào ngành lúa gạo để hình thành chuỗi giá trị và chuỗi sản xuất, nhằm mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu.

*Đến năm 2025 An Giang đặt mục tiêu giảm 20% lượng phân bón hóa học, thuốc BVTV và nước tưới*

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam nhấn mạnh, Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL sẽ là bước ngoặt làm thay đổi ngành hàng lúa gạo. Mục tiêu là xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, đảm bảo chất lượng, quy trình sản xuất hiện đại, đồng bộ, đáp ứng chuỗi sản xuất lúa gạo, nâng cao thu nhập, đảm bảo an ninh lương thực và giảm phát thải khí nhà kính.

Để thực hiện các mục tiêu này, cần phải thu hút các nguồn lực đầu tư vào các hợp phần của Đề án. Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, cơ chế và chính sách thu hút đầu tư cần rõ ràng, minh bạch để các đối tác an tâm đầu tư, cùng ngành hàng lúa gạo phát triển bền vững.

Đề án sẽ là cơ hội để xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng cao, áp dụng công nghệ và cơ giới hóa, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của ngành lúa gạo. Đây sẽ là bước đột phá, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu của vùng ĐBSCL.

Tham khảo phân bón hữu cơ:

Xem ngay sản phẩm tại đây. 🔜Bosix Pro1 – 5kg🔙